
Owady – nasi mali sprzymierzeńcy
Większość osób nie zdaje sobie sprawy z tego jak wielu sprzymierzeńców mamy wśród owadów. Takie owady, jak np. pszczoły murarki, trzmiele, biedronki, złotooki czy bzygi zapylają rośliny lub zjadają szkodniki takie jak np. czerwce, miodówki, mszyce, przędziorki, larwy zwójek. Schronienie owadom dają obumarłe i bardzo stare, popękane dziuplaste drzewa, słomiane strzechy, szpary w budynkach, zwłaszcza w pobliżu okien, strychy i zakamarki piwnic.
Co im zabraliśmy?
Niestety w miastach i na terenach zurbanizowanych, a nawet w zadbanych, wysprzątanych ogrodach i parkach brakuje miejsc schronienia dla owadów. Z roku na rok przybywa co prawda miejskich uli, ale dzikożyjące owady mają trudności w znalezieniu dogodnego miejsca złożenia jaj czy przezimowania.
Jak możemy im pomóc by zrównoważyć wyrządzone przez nas szkody?
Możemy sadzić rośliny kwitnące i miododajne, np. w postaci kwietnych łąk zamiast krótko przystrzyżonych trawników oraz budować domki, zastępujące naturalne schronienia i umieszczać je na strychu (jeśli nie jest dokładnie uszczelniony), piwnicy (jeśli odrobinę uchylimy okno od wczesnej wiosny do późnej jesieni), w ogrodzie, a nawet na balkonie.
Jak przyciągnąć owady?
Dając im schronienie i wprowadzając kwitnące rośliny do ogrodów i na balkony, np. chabry, facelię, głóg, grykę, jarzębinę, koniczynę, lawendę, lipę, łubin, macierzankę, malinę, melisę, mniszka lekarskiego, pierwiosnka, różę, rzepak, szałwię.
Jak zbudować domek dla owadów?
Materiały:
naturalne, zebrane w ogrodzie lub podczas spaceru, tj. np.:
1) puste łodygi o wewnętrznej średnicy 6-8 mm, najlepiej wyposażone w kolanka tworzące przegrody, np. słoma, trzcina, bambus, ewentualnie gałązki,
2) kawałki twardego, suchego drewna,
3) suche liście, siano lub szyszki,
4) glina
5) niepotrzebne już cienkie deski czy gliniane doniczki, a nawet cegły dziurawki.
Wygląd:
każdy domek może być inny, dlatego można go tak zaprojektować by stanowił nietuzinkowy element dekoracyjny w ogrodzie, a nawet na balkonie. Ciekawym rozwiązaniem są domki dwustronne dla różnych typów owadów. Kluczowe jest stworzenie wielu drobnych szczelin, np. w postaci ułożonych równolegle podłużnych elementów lub wąskich otworów. Jeśli pragniemy wykonać domek również dla motyli, to powinniśmy zadbać o stworzenie kilku wąskich pionowych szpar umożliwiających przejście dorosłego motyla.
Sposób wykonania domku glinianego:
1) glinę zmieszać z drobnymi kawałkami słomy, trzciny lub innymi gałązkami pustymi w środku (w proporcji 3:1),
2) uformować zwartą bryłę lub kilka brył (nie musimy nawiązywać do tradycyjnego kształtu cegły),
3) nakłuć otwory pod różnymi kątami,
4) suszyć aż stwardnieje w cieniu, gdyż na słońcu popęka,
5) wykonać daszek lub zamknąć bryłę w ramie (ochrona przed deszczem, który może niszczyć domek),
6) umieścić w nasłonecznionym miejscu, osłoniętym przed wiatrem.
Sposób wykonania domku z kamieni – skorzystają z tej kryjówki także płazy, gady a nawet drobne ptaki, jeśli szczeliny pomiędzy kamieniami będą wystarczająco duże:
1) wybrać najrzadziej odwiedzane miejsce ogrodu,
2) usypać kupkę dużych i mniejszych kamieni,
3) na wierzchu, w niektórych miejscach możemy wprowadzić rośliny, które przystroją nasz ogród skalny.
Sposób wykonania domku dla np. pszczół murarek:
1) w kawałku drewna, o wymiarach np. 10x10x20 cm, nawiercić pod różnymi kątami otwory o średnicy 2-5 mm i głębokości 6-10 cm,
2) ułożyć pęczek trzcin lub innych ww. podłużnych elementów o długości kilkunastu centymetrów zakończonych kolankami, związać i umieścić poziomo w domku,
3) gładkie i puste gałązki bez kolanek zamknąć od tylnej strony domku ścianką wykonaną np. z drewnianej deski lub ścianki domku glinianego,
4) można wykonać zadaszenie domku np. w postaci wiązek słomy czy deski lub dwóch desek w przypadku dachu dwuspadowego,
5) zawiesić w miejscu niezbyt nasłonecznionym, np. pod dachem lub w cieniu drzew.
Sposób wykonania skrzynki dla np. trzmieli:
1) wybrać 6 kawałków deski lub innego szczelnego materiału o wymiarach 15×15 (jedna z desek stanowiąca dach może być większa, tj. 20×20 cm),
2) zewnętrzne ścianki najlepiej jest pokolorować na niebiesko,
3) połączyć 3 ścianki boczne, podłogę oraz dach (zabezpieczony folią przed wilgocią),
4) włożyć do środka kulkę z wysuszonych liści traw (bez źdźbeł) o średnicy 15 cm,
5) w ostatniej ściance wykonać otwór o średnicy 1,5-2 cm nieco powyżej środka ścianki,
6) zamknąć skrzynkę ostatnią ścianką,
7) najpóźniej w kwietniu zawiesić w ciepłym, zacisznym, zacienionym miejscu, np. w tunelu foliowym, w którym rosną pomidory, dzięki czemu zbierzemy znacząco większy plon.
Domku, który zostanie częściowo schowany w ziemi nie trzeba malować całego. Natomiast wszystkie jego ścianki muszą być izolowane przed wilgocią w postaci np. folii. Należy go umieścić w miejscu nie zagrożonym zalaniem wodą opadową.
Sposób wykonania domku dla np. złotooków:
1) wybrać 6 kawałków podziurawionej deski lub innego ażurowego materiału o średnicy dziurek ok 1,5-2 cm,
2) możemy pomalować je na czerwono, pomarańczowo lub brązowo,
3) połączyć 5 ścianek,
4) wypełnić sianem lub suchymi liśćmi lub słomą,
5) zamknąć skrzynkę ostatnią ścianką,
6) szczelnie zadaszyć wychodząc nieco poza obrąb domku – jeśli górna ścianka domku też jest ażurowa,
7) zawiesić na wysokości 1,5-2 m w słonecznym miejscu, osłoniętym od wiatru i deszczu,
8) od późnej jesieni do wczesnej wiosny przenieść domek do garażu lub piwnicy.
Najprostszy domek dla owadów można wykonać wypełniając częściowo wnętrze glinianej doniczki sianem, słomą, mchem lub innym suchym roślinnym materiałem, następnie patykami blokując wypełnienie przed wypadnięciem. Następnie odwracamy doniczkę do góry dnem i podwieszamy lub stawiamy w taki sposób by zostawić szparę pomiędzy doniczką a podłożem. Ostatnim krokiem jest zrobienie zadaszenia nad dziurką doniczki lub zamknięcie jej. Dzięki temu jej wnętrze pozostanie suche.
Domki dla różnych owadów możemy łączyć tworząc kilkupiętrowe konstrukcje – patrz zdjęcie.
Powodzenia!
Małgorzata Roge-Wiśniewska