Szczęście Narodowe Brutto – idea i certyfikacja
Pojęcie Szczęścia Narodowego Brutto (ang. Gross National Happiness – GNH) powstało w Butanie już kilkadziesiąt lat temu. Po raz pierwszy użył je w 1979 r. Czwarty Król Bhutanu, Jigme Singye Wangchuck. Oświadczył on, że szczęście jest ważniejsze niż produkt krajowy brutto. Butan jest krajem, w którym zapewnianie szczęścia jest wręcz obowiązkiem władz – kodeks prawny Bhutanu (1729) stanowi, że: „ jeśli rząd nie może stworzyć szczęścia dla swojego ludu, to nie ma celu, aby istniał”. Obecnie Szczęście Narodowe Brutto w Butanie nie jest tylko ideą. Rząd regularnie bada poziom szczęścia mieszkańców. Wyniki ostatniego badania opublikowane zostały w 2016 r. (CBS & GNH. 2016). Badanie obejmowało dziewięć różnych sfer przyczyniających się do szczęścia człowieka, tj.:
- standard życia – komfort materialny mierzony dochodami, bezpieczeństwem finansowym, warunkami mieszkaniowymi i własnością majątku,
- zdrowie – zdrowie fizyczne i psychiczne,
- edukacja – rodzaje wiedzy, wartości i umiejętności,
- dobre rządzenie – jak ludzie postrzegają funkcje rządu,
- różnorodność biologiczna i odporność środowiska – postrzeganie środowiska przez ludzi,
- wykorzystanie czasu – czas przeznaczony na pracę, poza pracą, ilość snu, równowaga pomiędzy pracą i życiem prywatnym,
- dobrostan psychiczny – jakość życia, zadowolenie z życia i duchowość,
- różnorodność kulturowa i odporność – siła tradycji kulturowych i festiwali,
- witalność mieszkańców – relacje i interakcja w ramach Kompasu Sprawiedliwego i Harmonijnego Społeczeństwa (ang. A Compass Towards a Just and Harmonious Society), spójności społecznej i wolontariatu.
W 2018 r. opublikowana została idea certyfikacji GNH, przystosowanego do oceny zaangażowania firm w odpowiedzialność społeczną (Wangdi i in. 2018). Wyróżniono w niej następujące elementy:
- dobre samopoczucie psychiczne,
- zdrowie,
- wykorzystanie czasu,
- edukacja,
- standard życia,
- dobre zarządzanie,
- różnorodność kulturowa i odporność,
- witalność społeczności,
- różnorodność biologiczna i odporność.
Dobre samopoczucie psychiczne mierzone jest poprzez satysfakcję z pracy, zaufanie w miejscu pracy, bezpieczeństwo pracy, dyskryminację, molestowanie, pozytywne emocje, negatywne emocje. Zdrowie szacowane jest przy pomocy stresu zawodowego, narażenia na ryzyko zdrowotne, sprzęt BHP, wskaźnika zachorowań i obrażeń, wskaźnika niepełnosprawności w wyniku wypadków, wskaźnika wypadków śmiertelnych oraz polityki i procedur powrotu do pracy. Wykorzystanie czasu oceniane jest za pomocą liczby godzin pracy, presja pracy, elastyczności pracy, interakcji praca – życie, odpowiednich przerw, godzin snu. Edukacja badana jest przy użyciu płatnych studiów długoterminowych, płatnych studiów krótkoterminowych, szkoleń, systemu oceny wyników, zaangażowania pracowników. Standard życia wyliczany jest biorąc pod uwagę odpowiedni poziom płac, świadczenie emerytalne, ubezpieczenia, odpowiedni urlop, dodatkowa opłata, różnica w wynagrodzeniach. Dobre zarządzanie określane jest przy pomocy stosowanych reguł, skuteczności zarządu, udziału w przychodach firmy, kanałów informowania o nieprawidłowościach, wskaźnika obrotu, zgodności ze standardami przejrzystości i odpowiedzialności, zadowolenia klienta, jakości przestrzeni wspólnej. Pomiar różnorodności kulturowej i odporności wykonywany jest na podstawie zaangażowania we wspieranie ochrony i promocję materialnych i niematerialnych aspektów dziedzictwa kulturowego i tradycji, negatywnego wpływu na dobra kultury oraz udział w wydarzeniach kulturalnych i wprowadzanie negatywnych wartości. Witalność społeczności szacowana jest na podstawie:
- wolontariatu pracowniczego,
- filantropii,
- wspierania drobnego biznesu poprzez np. mechanizmy finansowe lub zakup ich produktów oraz zachęcanie innych do kupowania,
- korzystania z lokalnych zasobów, w tym ludzkich, produktów i surowców,
- wpływu na infrastrukturę lokalnych społeczności, np. domy, źródła wody, kanalizację, drogi, infrastrukturę energetyczną, komunikacyjną i kulturalną, duchowe lub historyczne miejsca i zabytki zarówno podczas realizacji jak i eksploatacji przedsięwzięć,
- wykorzystywanie innowacyjnych rozwiązań problemów społecznych do napędzania gospodarki.
Natomiast różnorodność biologiczna i odporność ewaluowana jest poprzez poziom wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych, redukcji zużycia energii, emisji, ilości i jakości odpadów stałych, płynnych i niebezpiecznych, tworzenia prośrodowiskowych produktów i usług.
Bibliografia:
CBS & GNH. 2016. A Compass Towards a Just and Harmonious Society. 2015 GNH Survey Report. Centre for Bhutan Studies & GNH Research, Bhutan.
Wangdi K., Zangmo T., Phunstho J. 2018. GNH Certification. Centre for Bhutan Studies & GNH, Bhutan.